Stypendium socjalne

O stypendium socjalne mogą się starać wszyscy studenci pozostający w trudnej sytuacji materialnej, u których dochód rodziny w przeliczeniu na członka rodziny nie przekraczał w 2023 r. kwoty 1570,50. netto. 

Dodatkowo studenci w szczególnie uzasadnionych przypadkach (np. w przypadku sieroctwa, długotrwałej lub ciężkiej choroby w rodzinie, przemocy w rodzinie, znacznej niepełnosprawności członka rodziny itp.) mogą się starać o stypendium socjalne w zwiększonej wysokości.

Student ubiegający się o stypendium socjalne lub zwiększone stypendium socjalne składa w terminie do 31 października w semestrze zimowym lub do 31 marca w semestrze letnim wniosek o przyznanie stypendium socjalnego.

Studenci, którzy pobierali już stypendium w semestrze zimowym, starający się o ponowne przyznanie stypendium w semestrze letnim składają uproszczony wniosek na semestr letni . Nie jest wymagane ponowne składanie dokumentów potwierdzających osiągnięte dochody.

• W semestrze zimowym przy obliczaniu dochodu do celów stypendialnych bierze się pod uwagę dochód z ostatniego roku kalendarzowego (2023 r.).
• W semestrze letnim podobnie – przy obliczaniu dochodu do celów stypendialnych bierze się pod uwagę dochód z okresu wskazanego przy ubieganiu się o stypendium w semestrze zimowym (czyli także dochody za 2023 r.).

W związku z tym, że od tego czasu do dnia składania wniosku o przyznanie stypendium sytuacja materialna i rodzinna mogła się zmienić, przewidziana została specjalna procedura uaktualniania sytuacji dochodowej rodziny. Służy temu pojęcie dochodu utraconego i uzyskanego, o którym piszemy poniżej.

Przy ustalaniu wysokości dochodu uprawniającego studenta do ubiegania się o stypendium socjalne uwzględnia się dochody:

• studenta,
• małżonka a także będące na utrzymaniu studenta lub jego małżonka dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26 roku życia, a jeżeli 26 rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na ich wiek,
• rodziców studenta, opiekunów prawnych, opiekunów faktycznych studenta i będące na ich utrzymaniu dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26 roku życia a jeżeli 26 rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na ich wiek.

Student może się ubiegać o stypendium socjalne bez wykazywania dochodów osiąganych przez rodziców czy opiekunów:

–  jeśli nie prowadzi wspólnego gospodarstwa domowego z żadnym z rodziców (co potwierdza złożeniem stosownego oświadczenia) i spełnia jedną z następujących przesłanek:

• ukończył 26. rok życia,
• pozostaje w związku małżeńskim,
• ma na utrzymaniu dzieci niepełnoletnie, dzieci pobierające naukę do 26 roku życia a jeżeli 26 rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełnosprawne bez względu na ich wiek,
• osiągnął pełnoletność, przebywając w pieczy zastępczej
• posiadał stałe źródło dochodu w ostatnim roku podatkowym (2023 r.), posiada stałe źródło dochodu w roku bieżącym (2024 r.), a miesięczny dochód studenta w okresach, o których mowa wcześniej  był wyższy lub równy kwocie 930,35 zł netto,

Jako dochód do celów stypendialnych należy traktować:

• przychód podlegający opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27, 30b, 30c i 30e i 30 f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne;
• dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;
• dochód niepodlegający opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (pełny katalog takich dochodów zamieszczony jest w załącznik nr 8).

Dochód z gospodarstwa rolnego wylicza się mnożąc liczbę ha przeliczeniowych, w których wyrażona jest powierzchnia użytków rolnych, przez wysokość przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego. Wartość przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego za 2023 wynosi 5451,00 zł.

Przed złożeniem wniosku o stypendium należy ustalić czy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie uprawnia studenta do otrzymania stypendium socjalnego.

Najpierw należy policzyć dochód rodziny, który jest sumą dochodów członków rodziny (kwoty netto).

Dochód członka rodziny to przeciętny miesięczny dochód osiągnięty w roku, z którego wylicza się dochód do celów stypendialnych (aktualnie jest to 2023 r.) z uwzględnieniem dochodu uzyskanego lub utraconego. Liczy się go w następujący sposób:

Jeżeli członek rodziny miał dochód z danego źródła przez cały rok 2023 i otrzymuje go do dnia złożenia wniosku lub jeśli nie posiada już tego dochodu lecz nie mieści się on w katalogu odchodów utraconych to dochód ten dzieli się przez 12 miesięcy.

Jeżeli członek rodziny w trakcie roku 2023 (np. w marcu) uzyskał dochód z powodu (tzw. dochód uzyskany):

• zakończenia prawa do urlopu wychowawczego,
• uzyskania zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
• uzyskania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
• uzyskania zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej, socjalnej, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31stycznia 2019r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia,
• rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej lub wznowienia jej wykonywania po okresie zawieszenia w rozumieniu art.16b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników lub art.36aa ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
• uzyskania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
• uzyskania świadczenia rodzicielskiego,
• uzyskania zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
• uzyskania stypendium doktoranckiego określonego w art. 209 ust. 1 i 7 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. (Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce),

i nie utracił go do dnia składania wniosku to dochód ten dzieli się przez liczbę miesięcy z 2023 r., w których był uzyskiwany (np. przez 10).

Jeżeli członek rodziny po roku 2023 uzyskał nowy dochód z powodu, o którym mowa powyżej (tzw. dochód uzyskany) i nie utracił go do dnia składania wniosku – do jego przeciętnego dochodu z 2023 r. dodaje się dochód z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód ten został uzyskany.

Jeżeli członek rodziny w dniu składania wniosku nie posiada dochodu, który posiadał w 2023 r. z powodu (tzw. dochód utracony):

• uzyskania prawa do urlopu wychowawczego,
• utraty zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych,
• utraty zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
• utraty zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej, socjalnej, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31stycznia 2019r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym lub świadczenia pieniężnego przyznanego na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia,
• wykreślenia z rejestru pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszenia jej wykonywania w rozumieniu art.16b ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników lub art.36aa ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
• utraty zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,
• utraty zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń lub utrata świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do świadczeń alimentacyjnych,
• utraty świadczenia rodzicielskiego,
• utraty zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników,
• utrata stypendium doktoranckiego określonego w art. 209 ust. 1 i 7 Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. (Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce)

to takiego dochodu nie bierze się pod uwagę przy wyliczaniu dochodu do celów stypendialnych.

W powyższych przypadkach student załącza do wniosku Oświadczenie o utracie/uzyskaniu dochodu wypełnione w części, która go dotyczy.

Dochody członków rodziny należy zsumować a następnie podzielić przez liczbę członków rodziny.

Uwaga:

Przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu nie stosuje się do dochodu z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i dochodu z tytułu wyrejestrowania lub rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli członek rodziny, osoba ucząca się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego utracili dochód z tych tytułów i w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia utraty dochodu, uzyskali dochód u tego samego pracodawcy lub zleceniodawcy, lub zamawiającego dzieło lub ponownie rozpoczęli pozarolniczą działalność gospodarczą.

•  Oświadczenie o odbytych studiach (Przykładowe oświadczenie znajdziesz poniżej).

• Zgoda studenta oraz członków rodziny na przetwarzanie danych osobowych.

• Oświadczenie studenta o nieprowadzeniu wspólnego gospodarstwa z rodzicami (dotyczy studentów nie wykazujących danych rodziców we wniosku o stypendium).

Dokumentami potwierdzające dochód:

• Zaświadczenie z Urzędu skarbowego o dochodzie członka rodziny podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, 30b, 30c, 30 e i f Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągniętym w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy. Zaświadczenie dotyczy wszystkich pełnoletnich członków rodziny. W przypadku nie uzyskania dochodu również wymagane jest stosowne zaświadczenie z właściwego Urzędu Skarbowego. Kopie formularzy PIT można dołączyć do wniosku jako dokumenty uzupełniające.
• Zaświadczenie o przychodach wolnych od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych)– dot .osób do 26 roku życia. Od 1 sierpnia 2019 obowiązuje nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, która wprowadziła nowe zwolnienie z PIT. Zwolnienie obejmuje osoby w wieku do ukończenia 26 lat uzyskujące przychody (dochody) ze stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy, stosunku służbowego, stosunku pracy nakładczej lub umów zlecenia. Zwolnienie nie dotyczy więc innych dochodów np. z tytułu samozatrudnienia, czy umów o dzieło. W związku z tym studenci lub członkowie ich rodzin, którzy uzyskują przychody (dochody) ze stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy, stosunku służbowego, stosunku pracy nakładczej lub umów zlecenia mają obowiązek dołączyć do wniosku o stypendium socjalne, oprócz zaświadczenia o dochodach opodatkowanych z Urzędu Skarbowego, zaświadczenie o przychodach wolnych od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
• Oświadczenia o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne wypełniane przez każdego członka rodziny, który osiągał dochód.
• Zaświadczenie z właściwego Urzędu Gminy o powierzchni użytków rolnych wyrażonego w hektarach przeliczeniowych – w przypadku prowadzenia działalności rolniczej (posiadania gospodarstwa rolnego – tj. obszaru gruntów o łącznej powierzchni przekraczającej 1ha lub 1 ha przeliczeniowy)  . Do powierzchni gospodarstwa stanowiącego podstawę wymiaru podatku rolnego wlicza się obszary rolne oddane w dzierżawę z wyjątkiem:

– oddanej w dzierżawę, na podstawie umowy dzierżawy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, części lub całości znajdującego się w posiadaniu rodziny gospodarstwa rolnego;
– gospodarstwa rolnego wniesionego do użytkowania przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną;
– gospodarstwa rolnego oddanego w dzierżawę w związku z pobieraniem renty określonej w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Z kolei ustalając dochód rodziny uzyskany przez dzierżawcę gospodarstwa rolnego oddanego w dzierżawę na zasadach, o których mowa w wyżej, dochód uzyskany z gospodarstwa rolnego pomniejsza się o zapłacony czynsz z tytułu dzierżawy.

•   Zaświadczenie z Urzędu Skarbowego o dochodach zawierające informację o formie opodatkowania (karta lub ryczałt), wysokości zapłaconego podatku (dot. karty podatkowej), wysokości przychodu i stawce podatkowej (dot. ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych) oraz oświadczenie o dochodzie uzyskiwanym z w/w działalności. – wprzypadku prowadzenia pozarolniczej działalności opodatkowanej w formie ryczałtu lub karty podatkowej

• Oświadczenie o dochodzie niepodlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym oraz zaświadczenie z właściwej instytucji – w przypadku uzyskiwania dochodu nie podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym  np.  alimentów:

– kopia odpisu wyroku sądu zasądzającego alimenty oraz kserokopia wyroku rozwodowego,
– przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące rzeczywistą wysokość alimentów płaconych przez członków rodziny studenta na rzecz osób spoza rodziny lub w przypadku otrzymywania niższych alimentów niż zasądzone,
– zaświadczenia komornika o wysokości wyegzekwowanych alimentów lub o bezskuteczności ich egzekucji.

• Kserokopie aktu urodzenia w przypadku dzieci do 7 roku życia (oryginał do wglądu).

• Zaświadczenia o pobieraniu nauki członków rodziny studenta w wieku pomiędzy 7 a 26 rokiem życia.

• Kopie aktu zgonu rodziców – jeśli dotyczy

• Odpis zupełny aktu urodzenia dziecka w przypadku gdy ojciec jest nieznany.

• Zaświadczenie z ośrodka pomocy społecznej lub centrum usług społecznych o korzystaniu – w roku złożenia wniosku – ze świadczeń z pomocy społecznej przez studenta lub przez członków jego rodziny (dotyczy studentów, których dochód na członka rodziny jest niższy niż 600,00 zł).

• Inne dokumenty (np. osoby bezrobotne – zaświadczenie z Urzędu Pracy o zarejestrowaniu i pobieraniu lub niepobieraniu zasiłku).

W przypadku dołączania do wniosku kserokopii dokumentów, przy składaniu wniosku należy przedłożyć oryginały do wglądu.

Stypendia socjalne przyznawane są na  jeden semestr (5 miesięcy).

Kwota stypendium jest zależna od wysokości dochodu oraz od wysokości dotacji otrzymanej na pomoc materialną dla studentów. Kwotę stypendium oblicza się jako różnicę pomiędzy podstawą naliczania, a przeciętnym miesięcznym dochodem przypadającym na osobę w rodzinie studenta.

Przykładowy wniosek dla opisanej sytuacji znajdziesz poniżej.

Studentka Anna Kowalska wnioskuje o stypendium socjalne w semestrze zimowym 2023/2024.

Rodzina Anny składa się z czterech osób:

Studentka Anna (wnioskodawca) w 2022 r. nie miała żadnych dochodów, w marcu 2023 r. podjęła pracę w formie umowy zlecenia, którą posiada również w dniu złożenia wniosku.

Ojciec studentki pracuje nieprzerwanie w tym samym zakładzie pracy od 2017 r oraz posiadał w 2022 i posiada nadal gospodarstwo rolne o wielkości 1,2 ha przeliczeniowego.

Matka studentki od 2015 roku prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną w formie ryczałtu ewidencjonowanego (stawka podatku wynosi 10%).

Brat studentki uczy się w szkole podstawowej.